آیا مدل کسب و کار شما نیاز به اصلاح دارد؟

در این مقاله می خوانیم:

_تعریف مدل کسب و کار

_ضرورت آشنایی با مدل کسب و کار

_بخش های مهم مدل کسب و کار ( 9 بخش )

_مدل کسب و کار چه کاربردهایی دارد؟

مقدمه

مدل کسب و کار چیست و چه اهمیتی دارد؟ چرا باید برای شغل خود طرح کسب و کار داشته باشیم؟ آیا بدون یادگیری اصول ابتدایی کسب و کار می توانیم در کار جدید خود پیشرفت کنیم؟ در جواب باید گفت: بله ممکن است اما با خطرات و ریسک های بیشتر. بدیهی است که با آگاهی از مفاهیمی که بارها بکار گرفته شده می توان بسیار آسان تر موفق شد، بخصوص این مورد بیشتر برای کسب و کارهایی کاربرد دارد که هزینه های اولیه زیادی در پی دارند. در ادامه مقاله، بیش تر در مورد اهمیت این مدل خواهید دانست و اینکه چه مواردی را باید برای طراحی و اجرای آن درنظر بگیرید.

تعریف مدل کسب و کار

مدل کسب و کار، استراتژی های یک شرکت در ارائه یک ارزش و کسب درآمد از آن را توصیف می کند، بعبارت دیگر، راه رسیدن به اهداف و ارزش ها را به مدیر جهت ایجاد مزیت رقابتی نشان می دهد. همچنین، این مدل ابزاری است مدیریتی، که به شما این امکان را می دهد تا با بکارگیری آن، وضعیت شغل فعلی خود را به صورت کلی بررسی کرده و ایرادات نسخه های قبلی آن را برطرف کنید.

ضرورت آشنایی با مدل کسب و کار

در مسیر گسترش شرکتها، در اکثر موارد، مدیریت درگیر رفع مشکلات سازمان به خصوص بخش عملیاتی می باشد، در کنار این فعالیت ها، توجه به برنامه‌ریزی برای رسیدن به موفقیت و طراحی هوشمندانه مدل کسب وکار سازمان، امری ضروری است. موفقیت در یک کسب و کار در اثر عوامل متعددی بوجود می آید که یکی از اصلی ترین آنها  طراحی یک مدل کسب و کار در شروع کار شرکت یا بنگاه است.

بخش های مهم مدل کسب و کار

• بخش مشتریان
• ارتباط با مشتریان
• کانال های دسترسی به مشتری
• جریان درآمدی
• ارزش پیشنهادی
• فعالیت های کلیدی
• منابع کلیدی
• شرکای کلیدی
• ساختار هزینه

مدل کسب و کار چه کاربردهایی دارد؟

می توان گفت که هر شخصی که در فضای کسب و کار فعالیت می کند، فارغ التحصیلان رشته های مدیریت بخصوص MBA و کارآفرینان، گزینه های اصلی هستند که یادگیری این ابزار به آنها شدیدا توصیه می شود.

بخش اول: تقسیم بندی مشتریان

مهم است مشتریان اصلی خود را تعیین نمایید. ویژگی های روانی، سن، تحصیلات و تعداد مشتریان در طراحی مدل کسب و کار تاثیر زیادی خواهند داشت. خرده فروشانی که بصورت عمده محصولات شما را خریداری می کنند، یا افرادی که محصولات شما را خواسته یا ناخواسته تبلیغ می کنند، کسانی که محصولات شما را مشاوره یا توصیه می کنند، مشتریان شما محسوب شده و حتی از مشتریان انتهای زنجیره فروش (خریداران نهایی) تاثیرگذارتر هستند.

بخش دوم: ارزش های پیشنهادی

طرح یک سوال: چرا باید مشتریان، محصول شما را خریداری یا از خدمات شما استفاده کنند ؟

1. محصولات یا خدمات ما بخشی از نیاز مشتریان را برطرف می کنند.
2. محصولات یا خدمات ما حس خوبی در مشتریان به وجود می آورند.
3. محصولات یا خدمات ما موقعیت اجتماعی مشتریان را ارتقاء می دهند.

انتخاب پاسخ مناسب تاثیر زیادی بر ماهیت کسب و کار خواهد داشت. هرچند این گزینه ها به تنهایی کافی نبوده و لازم است محصول یا خدمات شما دارای مزیت رقابتی باشند.

بخش سوم: کانال های توزیع

این کانال ها، نقاط تماس با مشتریان هستند و نقش مهمی را در تجربه مشتری ایفا می کنند، مثلا کانال توزیع خدمات در بوم مدل کسب و کار اسنپ، اپلیکیشن و وب سایت است. بعبارت دیگر، کانال ها همان بخش توزیع و فروش محصولات یا خدمات شما هستند، پس باید کانال های توزیع را در کسب و کار خود به خوبی بشناسید.

بخش چهارم: ارتباط با مشتریان

سیاست های ارتباط با مشتریان در راستای سه هدف شکل گرفته و تدوین می شوند :

1) جذب مشتریان جدید

2) حفظ مشتریان قدیمی

3) افزایش فروش

اگر استراتژی شما ایجاد ارتباطی عمیق و پایدار با مشتریان است، می توانید روی بخش پشتیبانی یا خدمات پس از فروش سرمایه گذاری کنید. کارشناسان و مشاوران ضمن پاسخگویی به سوالات مشتری، باید ارتباط خود را از طریق تماس تلفنی یا ارسال پیامک با مشتریان حفظ کنند.

بخش پنجم: جریان های مالی ( درآمدی )

فروش مستقیم محصولات، تنها یکی از روش های کسب درآمد است. در این بخش، روش های درآمد زایی شرکت مشخص می شود. تمام کارهایی که کسب و کارها انجام می دهند در جهت کسب درآمد بیشتر است. در ادامه نمونه هایی از جریان های درآمدزایی فهرست شده است:

_فروش مالکیت: واگذاری کامل مالکیت خدمات یا محصول به مشتریان، مانند فروش خودرو، ابزارآلات.

_حق سرویس: دریافت پول به ازای میزان مصرف مشتریان از محصولات یا خدمات ارائه شده، مانند نرم افزارهای حسابداری یک ساله، خدمات مخابراتی و هزینه استفاده از برق.

_اجاره یا واگذاری موقت: امکان استفاده از دارایی های یک کسب و کار برای مدت زمان معین، مانند هتل ها، اجاره دهندگان خودرو.

_اعطای حق امتیاز: اعطای امتیاز استفاده از لوگو، بنر، محصولات، تجهیزات یا دانش فنی خود به سایرین، از جمله نمایندگی ها مانند نمایندگی های نایک.

_واسطه گری: ایجاد ارتباط میان ارائه کنندگان و متقاضیان خدمات یا محصولات، مانند آژانس های املاک یا شرکت های پخش.

_تبلیغات: معرفی و تبلیغ خدمات یا محصولات سایر کسب و کارها به ازای دریافت هزینه. مانند فیس بوک، گوگل، آپارات.

بخش ششم: منابع کلیدی

بصورت کلی منابع به چهار دسته تقسیم بندی می شوند:

• منابع مالی: بعضی مدل های کسب و کار جهت تحقق یافتن، به پشتوانه مالی و ضمانت بانکی نیاز دارند مثل شرکت های بیمه و صرافی ها.
• منابع انسانی: یکی از دارایی های مهم کسب و کارها، نفرات و منابع انسانی آن هستند. احتمالا یک مرکز تولید کننده دارو یا کسب و کار مبتنی بر یک نوآوری، نیاز کلیدی به منابع انسانی خواهد داشت.
• منابع فیزیکی: تجهیزات تولید، حمل و نقل، شبکه های توزیع، دفاتر نمایندگی منابع فیزیکی یک کسب و کار محسوب می شوند. یادتان باشد هر چقدر هزینه های کسب و کارتان را واضح تر بنویسید، همان قدر مدل کسب و کار مفیدتر و کارآمدتر خواهد بود. پس، در همان ابتدا تمام هزینه ها را مشخص کنید.
• منابع فکری و نامشهود: برخی از منابع بسیار مهم وجود دارند که به چشم نمی آیند و ماهیت فیزیکی ندارند اما نقش سازنده ای دارند مثل برند، نیاز به یک دانش فنی خاص، مجوز، امتیاز نمایندگی، حق استفاده از اطلاعات. بعنوان مثال وبسایت علی بابا، که از مجوز دسترسی به اطلاعات پروازها برخوردار است.

بخش هفتم: فعالیت های کلیدی

فعالیت های کلیدی ماهیت اصلی کسب و کار را تشکیل می دهند. فعالیت های کلیدی در سه حوزه تقسیم بندی می شوند:

• تولید: طراحی، تولید و ارائه محصولات و خدمات در راستای ارزش های مشخص شده.
• حل مساله: مشاوره، تحلیل و فعالیت هایی که در راستای حل مساله انجام می شوند.
• توسعه پلتفورم یا شبکه: اگر بخشی از کانال های توزیع، مبتنی بر پلتفورم (وبسایت، اپلیکیشن) باشند، کسب و کار نیازمند توسعه پلتفورم یا شبکه، بعنوان یک فعالیت کلیدی است.

بخش هشتم: شرکای کلیدی

در بخش شرکای کلیدی در مورد، شبکه ارتباطی با سایر کسب و کارها صحبت می شود. بدیهی است برای رشد و توسعه کسب و کارمان، نیازی نیست همه کارها را خودمان انجام بدهیم و همه واحد ها را در درون کسب و کارمان داشته باشیم. بلکه باید با کسب و کارها (سازمان ها دیگر) برای تکمیل مدل کسب و کار خود ارتباط برقرار کنیم.

بخش نهم: ساختار هزینه

دو استراتژی متفاوت در ایجاد ساختار هزینه وجود دارد:

*استراتژی های مبتنی بر ارزش: بزرگترین هدف، حفظ ارزش های تعیین شده و مزایای رقابتی است. نمونه شایسته برای این نوع ساختار، کمپانی اپل است.

*استراتژی های مبتنی بر هزینه: در این نوع، هدف اصلی کاهش هزینه ها و به تبع آن کاهش قیمت محصولات یا خدمات است. در این حالت تمرکز روی منابع و فعالیت های کلیدی بوده و به ارزش ها و کانال های توزیع توجه کمتری می شود.

نتیجه گیری

با طراحی مدل کسب و کار، شما می توانید بیش تر روی همه عناصر کسب و کار خود تمرکز داشته باشید. با استفاده از این مدل، می توانید همه این عناصر را تحت نظر بگیرید و بازدهی آنها را بالا ببرید. همچنین، مشخص کردن راه پیشرفت و موفقیت از اصلی ترین دلایل نیاز به این مدل است. با طراحی این مدل، راهی که قرار است بپیمایید تا موفق شوید را می توانید برای خود مجسم کنید.

منابع

مقاله اهمیت و جایگاه مدل کسب و کار در رشد و توسعه بنگاه‌های با فناوری پیشرفته

رضا داودی و جهانگیر یدالهی فارسی  سال انتشار : 1389 :نویسندگان

سایت:

https://civilica.com/doc/108594/